Ze raakte tijdens haar opleiding aan de Design Academy geïnspireerd door het werk van Viktor Schauberger, een Oostenrijkse boswachter. “Hij had een band met het water en kon er urenlang naar kijken. Hij snapte precies hoe water stroomde en hoe het komt dat forellen tegen de stroom in een waterval op konden springen. Dat vond hij zo wonderlijk dat hij zich daar helemaal in verdiepte.” Voor Van der Poll werkte zijn fascinatie voor water inspirerend. “Hij zei bijvoorbeeld dat de beweging van een draaikolk het water in een beek of rivier gezond houdt.” Van der Polls afstudeerproject was een waterkaraf in de vorm van een zandloper. “Doe je daar water in en draai je het om, dan ontstaat er een draaikolk. Zo vitaliseer je het water.”
De Embassy of Water laat je verwonderen door water
Water, het is voor ons vaak vanzelfsprekend dat het er is. We draaien de kraan open en het stroomt. Soms geeft water ‘overlast’ of leidt het tot een ramp, zoals deze zomer. We beschermen ons tegen het water. “We voeren het het liefst zo snel mogelijk af”, zegt Anouk van der Poll, curator Embassy of Water. “De droogte is een veel groter probleem. We moeten anders naar water gaan kijken, ons laten verwonderen door water en het niet meer voor lief nemen.”
Type
Actueel
Gepubliceerd op
27 september 2021
Onderdeel van
Embassy of Water
Door de jaren heen zijn we water gaan zien als iets dat er vooral voor óns is, stelt Van der Poll. “Water als een object.” De curator wil laten zien dat het ‘leeft’. “We hebben de watercyclus tot de helft hebben gereduceerd. Met al die slootjes en beekjes, moet het water snel weg. Regenwater moet het riool in. Water gaat bijna niet meer de bodem in.” De droogte van de afgelopen jaren, laat zien dat het anders moet. “We beginnen steeds meer door te krijgen dat we water veel beter vast kunnen houden, maar die omslag mag van mij sneller.”
“We weten al dertig jaar dat we onze wc’s kunnen doorspoelen met regenwater, maar waarom doen we dat dan niet?” Voor Van der Poll is het belangrijk om onze relatie met water te laten zien. “Dat we gewoon echt weer naar water gaan kijken en zien hoe bijzonder het is, iets dat we moeten koesteren.”
Kringloop
Nadenken over de vraag wat water nodig heeft om weer gezond en in balans te zijn, daar gaat het volgens Van der Poll om.
“We kijken nu vooral naar wat wíj nodig hebben. Maar hoeveel water mogen wij uit het ecosysteem lenen zodat we de kringloop zo min mogelijk verstoren en we het weer teruggeven aan de natuur. We zijn onderdeel van dat ecosysteem.”— Anouk van der Poll
Van der Poll groeide op in Dieren, bij de Veluwe. Ze was met haar ouders altijd in het bos. Als ze nu over de Veluwe loopt, ziet ze wat de droogte met de natuur doet. “Zoveel dode bomen en zoveel droogte. Het gaat echt achteruit. In de steden merk je dat aan de hittestress. Mensen overlijden daaraan. Al die tegels in tuinen dragen daar natuurlijk aan bij. Ik wil laten zien dat het anders kan.”
Water bleef in haar achterhoofd. Ondertussen werkte ze met keramiek en startte ze met haar man een ontwerpbureau. Toen Dutch Design Foundation toentertijd met het idee voor de World Design Embassies kwam, dacht ze: Daar moet een Embassy voor water bij. “Dat ben ik toen gaan doen.”
Doorzagen van je regenpijp
De eerste expositie was meer een verkenning. Van der Poll werkte eerder aan een opdracht voor het Waterschap De Dommel en benaderde die organisatie voor deelname. “Het waterschap leverde interessante projecten die een beeld gaven van de waterproblematiek van dat moment. Net zoals gemeente Eindhoven, provincie Noord-Brabant en Brabant Water.”
Door die eerste verkenning wilden ontwerpers en de partijen met elkaar verder. Ze gingen samen aan de slag met thema’s als watercirculariteit, kwaliteit van water en het afkoppelen van je woning. “Wat gebeurt er als je je regenpijp doorzaagt en je het regenwater in je tuin vasthoudt?”
Om vervolgens de diepte in te gaan, haalde Van der Poll er twee ontwerpers bij: Bernard Lenger en Anne van Strien. Ook kwam water als stem aan tafel, vertegenwoordigd door wateronderzoeker Cees Kamp. “Dat maakte echt een enorm verschil. Hij zei op een gegeven moment: “Jullie bekijken water nog steeds heel erg als een product”. Dat sloeg best wel in. De waterpartners zeiden: “We werken toch met water? We doen het toch voor het water?” Door de stem gingen we heel anders naar water kijken.”
Woningbouw
Het afgelopen jaar tekenden Waterschap De Dommel, gemeente Eindhoven, Brabant Water, provincie Noord-Brabant en Dutch Design Foundation, als partners van de Embassy of Water een samenwerkingsovereenkomst voor de komende drie jaar. “We gaan met woningbouw aan de slag.” Twee ontwerpers, Fides Lapidaire en Axel Coumans, gaan onderzoeken wat die relatie met water is en hoe je dat in een woning tot stand kan brengen. Zijn daar bijvoorbeeld rituelen voor nodig? En welke? “Dit is nog in ontwikkeling. De ontwerpers gaan tijdens Dutch Design Week met bezoekers in gesprek. DDW is dit jaar voor ons vooral een kick-off.”
Deze editie brengt Van der Poll ook woonpioniers bij elkaar, die al met water in woningen aan de slag zijn gegaan. Zoals Minitopia dat een wijk bouwt in het Noorden van Eindhoven: Buurtschap Te Veld. Of de wijk Brainport Smart District in Helmond. “Ook daar gaan ze aan de slag met watersystemen om te zorgen dat we veel minder water verbruiken.” Peter Scheer van Semilla Sanitation Hubs laat zien dat er al watersystemen bestaan waarmee we besparen op water. Hij bouwt in een wijk in Enschede een watersysteem dat water recyclet en weer schoon de grond in laat gaan. “Er verdwijnt bijna geen water de riolering in.”
Droogte
Ook de moeite waard om te gaan zien, is voor Van der Poll het werk van ontwerpster Liselot Cobelens, Dryland. “Zij heeft als afstudeerproject een kleed ontworpen dat de het landschap van de Peel verbeeldt. Het kleed laat de droogte zien.” De ontwerpster sprak onder meer met een boer en andere omwonenden uit de Peel om te onderzoeken hoe het met die droogte zit. “Zij heeft zoveel kennis opgedaan over die streek. Dat hele verhaal wil ze vertellen.”
Als Van der Poll mensen rondleidt tijdens DDW, is dit kleed het startpunt. “Zo kan ik de nadruk leggen op wat de schaarste van water en de droogte doet. Dat we daarom anders met water om moeten gaan. Vervolgens laat ik zien wat er al is. We gaan vooral met mensen in gesprek over wat zij in hun woning zouden willen. Die gesprekken hebben we natuurlijk vaker, maar dat moeten we blijven herhalen, herhalen en herhalen. Om steeds kleine stapjes te kunnen zetten.” Ook is er dit jaar weer een stem van het water, dit keer vertolkt door natuurfilosoof en bioloog Matthijs Schouten.
De Embassy of Water is niet alleen een expositieruimte waar je met ontwerpers en waterorganisatie in gesprek kunt gaan over ‘water’. Er zijn ook verschillende evenementen, zoals debatten en lezingen.