De nieuwe rol van de supermarkt in 2050

Tijdens Dutch Design Week (DDW) kun je een bezoek brengen aan de supermarkt van 2050. Ontwerpers tonen aan de hand van verschillende thema’s hoe de supermarkt er in de toekomst uit kan zien. “Je kunt zo echt beleven wat verschillende toekomstscenario’s zouden kunnen zijn. Er is veel interactie en je wordt aan het denken gezet”, vertelt Chloé Rutzerveld, curator van de Embassy of Food. Bezoekers lopen door drie verschillende thema’s; de supermarkt als lifestylecoach, de supermarkt als living lab en de supermarkt als superbeing. 

Meerdere toekomstscenario’s

“Er is natuurlijk niet één toekomst, er zijn meerdere scenario’s mogelijk”, zegt Rutzerveld. Daarom werkt de Embassy met drie verschillende thema’s. Het eerste thema is de supermarkt als lifestylecoach. Hierin staat de relatie tussen voedsel en gezondheid centraal. Ook persoonlijke data en het analyseren hiervan spelen een grote rol. “Ik kan me goed voorstellen dat we over dertig jaar allemaal slimme apparaten in huis hebben die de hele dag door persoonlijke data verzamelen, zoals een slim toilet en badkamerspiegel. Zo kun je heel veel data over je eigen gezondheid meten. De supermarkt zou dan een plek kunnen zijn om naartoe te gaan voor de interpretatie van die data. Denk hierbij aan persoonlijk voedingsadvies of een aanvulling op je darmflora”, vertelt ze. “Albert Heijn is een van de partners van de Embassy of Food die meedenkt over dit thema. Zij vinden dit heel interessant en doen zelf ook verschillende onderzoeken op dit gebied”.

Ontwerper Merle Bergers, één van de deelnemers van het Embassy Lab, is betrokken bij deze wereld. Zij ontwerpt een installatie omtrent onze darmflora. Rutzerveld: “Wij mensen bestaan voor een groot deel uit microbiële cellen, zoals bacteriën en gisten. Onze darmflora, ook wel het microbioom genoemd, beïnvloedt onze gezondheid, ons gedrag en zelfs onze gemoedstoestand. Door het Westerse dieet en de hoge mate van hygiëne is onze darmflora de afgelopen jaren verarmd. Dat wil zeggen dat veel mensen tegenwoordig nog maar een kleine diversiteit aan bacteriën hebben. Dit zorgt voor een minder sterk afweersysteem en kan de kans op prikkelbare darmsyndroom en chronische ziekten zoals obesitas en diabetes vergroten.” Daarom bedacht Bergers de microbiota to go. In de supermarkt van de toekomst wordt je persoonlijke profiel geladen en op basis daarvan genereert de installatie een aanvulling op je microbiota. “Misschien ga je over dertig jaar wel naar de supermarkt om een boost te geven aan je immuunsysteem of humeur”, stelt Rutzerveld.

Real life tamagotchi

Het tweede thema gaat over de supermarkt als living lab. “Hier gaat het met name over nieuwe producten zoals kweekvlees, micro-algen en genetisch gemodificeerde schimmels als nieuwe ingrediënten. Op dit moment is er een grote afstand tussen het onderzoek naar nieuwe producten en de consumenten. Daarin is weinig transparantie waardoor nieuwe – soms wat rare – producten een hoog Frankensteingehalte hebben”, legt de curator uit. Een van de mogelijke scenario’s: wat betekent het als je als consument onderdeel kunt zijn van nieuwe ontwikkelingen? De supermarkt is dan een plek om mee te doen aan onderzoeken en uitleg te krijgen over nieuwe producten en productietechnieken. In dit thema denken ook de studenten van de opleiding Industrial Design aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) mee.

Rutzerveld: “Het zou toch super zijn als je in de supermarkt je eigen producten kunt kweken, een soort tamagotchi in het echte leven. In dit thema is veel aandacht voor educatie, citizen science en het personaliseren van producten. Als je het zelf kweekt, heb je heel veel invloed op het product dat je maakt. Ook bestaande grondstoffen kun je tegenwoordig naar je hand zetten, bijvoorbeeld als het gaat om smaak, textuur, vorm, geur en kleur.”

Mens en machine hand in hand

Het laatste thema is de supermarkt als superbeing. Hierin gaat het over de relatie tussen human en non-human. “Wat als een mens en een Artificial Intelligence (AI) samen supermarktmanager zijn? Wij mensen hebben verschillende zwaktes en verlangens, wij hebben een winstoogmerk en doen niet altijd alles om de juiste redenen. Maar wat voor keuzes maakt een andere entiteit? Een AI maakt misschien andere keuzes, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en milieu, maar ook wat betreft ethische vraagstukken. En hoe zou dat dan werken?”, vertelt de curator. Ontwerpstudio Nonhuman Nonsense werkt met verschillende algoritmen, zowel in beeld als in tekst.

Tijdens DDW kun je het gesprek aangaan met een AI, onder begeleiding van een mediator. Het algoritme creëert op basis van het gesprek een gepersonaliseerd product voor jou. Rutzerveld: “Eigenlijk is de overkoepelende vraag: zou je naar een fysieke supermarkt toekomen om geholpen te worden bij je vragen over producten? Bijvoorbeeld als het gaat om de consequenties van hoe we omgaan met voedsel.” Provincie Noord-Brabant, één van de partners van de Embassy, denkt mee met de ontwerpstudio over inhoudelijke vragen aan de AI. Zo is de provincie bijvoorbeeld geïnteresseerd in de mogelijkheden van een samenwerking met een AI en wat dit zou kunnen betekenen voor het Brabantse landschap en de toekomst van boeren.

De spiegel

De bezoekers maken tijdens DDW een wandeling door alle verschillende werelden. “Tussendoor kom je weer even terug in het hier en nu. Dan kijken we vooral naar de huidige stand van zaken als het gaat om voedsel”, zegt Rutzerveld. “Het gaat dan bijvoorbeeld om de echte prijs van eten, dus bijvoorbeeld de klimaatimpact van vlees en vis, maar ook de onderbetaling van cacaoboeren voor chocolade en koffie en ethische aspecten.” Hierbij is het netwerk van Stichting DOEN en nieuwe partner EIT Food ook heel belangrijk. “Zij hebben veel kennis in huis op dit gebied. Daarnaast brengen we de verschillende netwerken van de partners bij elkaar. Dit is voor ons als Embassy interessant, maar ook voor de partners. Zo versterken we elkaar.”

Rutzerveld wil mensen op een prikkelende en interactieve manier een spiegel voorhouden over wat ze eten en waarom. “We willen mensen aan het denken zetten. Iedereen kan op zijn of haar eigen manier iets bijdragen.”

Ben jij benieuwd hoe de supermarkt er in 2050 uitziet? Je kunt het ontdekken tijdens de expositie van de Embassy of Food. Deze is tijdens DDW (22 tot 30 oktober) te zien in het Klokgebouw. Meer informatie over het programma volgt later via webpagina van de Embassy of Food.