Embassy conferentie: De stad als een regeneratief landschap

De Embassy of Circular & Biobased Building is met het project ‘Building as a Landscape’ onderdeel van de overkoepelende expositie ‘Designing Society’. In ‘Building as a Landscape’ worden natuur, bouw en infrastructuur samengebracht om regeneratieve landschappen te creëren. Landschappen die iets teruggeven aan de natuur dus. Samen met start-ups, ecologische experts en bouwbedrijven zoeken ze continu naar nieuwe inzichten, materialen en bouwsystemen om de leefbaarheid van de gebouwde omgeving te blijven garanderen. Voor mens, dier én natuur.

Lucas De Man, naast Pascal Leboucq een van de creatief leiders van de Embassy of Circular & Biobased Building en oprichters van Biobased Creations, opent de conferentie. “Biobased Creations werkt vanuit de formule: natuur + bouw & infra = regeneratief stedelijk landschap? Met aan het einde een vraagteken, want het is niet: ‘wij weten hoe het moet en dat laten we aan de wereld zien’. Hell no! Dit is onze zoektocht. En hier verbeelden we die zoektocht.” 

En de noodzaak naar die zoektocht is groot. Want als je bouwt, pak je hoe dan ook iets af van de natuur. Je verstoort het ecosysteem zoals het was. Nieuwe materialen worden daarnaast duurder en duurder. Met de druk van nieuwe wetgeving en het veranderende klimaat lijkt er soms te weinig tijd en ruimte om te kunnen (onder)zoeken en uitproberen. Met ‘Building as a Landscape’ willen de creatief leiders, naast een belangrijke dialoog, deze ruimte creëren. Elkaar opzoeken is daarin het belangrijkst. En dat is precies wat we vandaag doen.

Een cadeautje van de natuur

Eduard van Vliet van Green Art Solutions vertelt ons over ‘de kracht van groen’. Al 32 jaar geleden begon hij als pionier met het vergroenen van daken. De natuur is dé inspiratiebron voor zijn werk. “We moeten niet alleen naar de natuur trekken, we moeten de natuur juist naar ons toehalen.”

In de loop der jaren zijn Eduard’s ontwerpen uitgegroeid tot totaalconcepten van vergroening van daken, gevels, binnens- en buitenshuis. Eduard: “In Nederland zijn nog zó veel daken die groen zouden kunnen zijn. Ik wil mensen graag wakkerschudden en bewustmaken: ook je eigen schuurtje kun je vergroenen.” 

Hij geeft een voorbeeld van een tiny house met gevelgroen vol mineralen. Deze groene gevel zuivert regenwater, wat vervolgens gebruikt wordt voor de vaatwasser en wc. “We moeten beseffen dat regenwater een cadeautje is van de natuur, we moeten het alleen nog goed benutten.”

Van bouwmateriaal naar meststof

Dan was het woord aan Huub Looze van Omlab. Omlab verkent reststromen van bedrijven en sectoren. Ze ontwikkelden al diverse (bouw)materialen van die reststromen, maar bijvoorbeeld ook van doorgespoeld wc-papier en koeienmest. Kortom: ze kunnen de gekste bronnen printbaar of extrudeerbaar maken. “De natuur is onze grootste stakeholder. Daarom ontwerpen we uitsluitend met conflictvrij materiaal.”

Vandaag licht Huub een van hun ontwerpen toe: de biotaludtegel. Een tegel die niet alleen dient als bouwmateriaal, maar uiteindelijk ook als meststof. De tegel kan worden ingezet als (tijdelijke) oplossing om een talud te bouwen, zodat het zand niet wegspoelt. Zo voorkom je erosie en herstelt de natuur. Het materiaal is zeer geschikt voor begroeiing. Als er een stevige worteling tot stand komt, kan de tegel langzaam vergaan. Zo versterk je zo’n talud samen met de natuur; je geeft de natuur alleen een zetje.

Omlab is continu bezig met het doordenken en verder ontwikkelen. Zo onderzoeken ze op het moment de kiemkracht van het materiaal. En hoe de tegel zich verhoudt tot verschillende bodemsamenstellingen. Ze doen ook onderzoek naar manieren om het materiaal zo sterk mogelijk te maken. Zo kan het later misschien zijn toepassing vinden in bijvoorbeeld binnenmuren van huizen.

De stad als regeneratief landschap

Pascal Leboucq neemt de groep mee naar de Embassy. Een voor een licht hij de fysieke voorbeelden toe: oplossingen voor regenwateropvang, natuurlijke koeling/isolatie, degraderende structuren voor bijvoorbeeld de zeebodem, structuren waar natuur zich op kan hechten, stapelbare gevelsystemen en natuurlijke geluidswallen. 

Bij het project ‘Building as a Landscape’ vind je ook de gelijknamige publicatie. Deze dient, naast informeren, volgens Pascal ook juist om de dialoog te voeren; kijk en lees wat de mogelijkheden al zijn en met welke partijen je kunt samenwerken. De publicatie wordt stap voor stap uitgebreid en is gratis te downloaden op de website.

Centraal op de grote tafel zien we een indrukwekkende constructie: het ‘paviljoen’. Een ontwerpend onderzoek naar hoe gebouw en omgeving naadloos in elkaar kunnen overgaan. De basis van het paviljoen wordt geprint met lokale aarde. De ruimte die ontstaat door de weggehaalde aarde, wordt gevuld met water rondom het paviljoen, wat de ecologie verbetert. Regeneratief pur sang.

Pascal: “We moeten, naast landbouwgebieden, ook de stad als productielandschap gaan zien. Er komen zó veel grondstoffen vrij. Hoe kunnen we die inzetten om onze stedelijke omgeving vorm te geven?” Huub (van Omlab) voegt toe: “Het uiteindelijk printbaar maken van doorgespoeld toiletpapier laat zien dat je van de meest waardeloze reststromen tóch bouwmaterialen kan maken.”

Een zak vol inspiratie

Er ontstaat een mooie dialoog tussen de bezoekers over het onderwijs. Studenten worden namelijk nog steeds vaak traditioneel opgeleid. Soms lopen ze zelfs tegen de grenzen aan van conservatievere docenten. Pascal: “Er is geen goed of fout; het gaat om een andere manier van denken. Belangrijk is om te laten zien wat kan en te inspireren, al op jonge leeftijd.” Juist die studenten gaan later bij de innovatieve bedrijven werken. Docenten die eerder bij Omlab langskwamen voor een workshop, gingen met een zak vol inspiratie naar huis, vertelt Huub.

En ook de samenwerking met de overheid moet op een gezonde en actieve manier gezocht worden. Daar moet namelijk nog veel gebeuren op het gebied van innovatie. Een herkenbaar struikelblok is het vinden van de juiste persoon binnen een gemeente. Soms is die er simpelweg niet. Dat blijft een zoektocht. Pascal: “Door zichtbaarheid te creëren en je verhaal te blijven vertellen, komt het hopelijk vanzelf bij de juiste personen terecht.” Hij doet een laatste oproep aan de bezoekers: “Zet jezelf en je collega’s alvast op de juiste paden.”