Een huis van popcorn en paddestoelen: volg het maakproces van The Exploded View
Bij de Embassy of Circulair and Biobased Building gaat het over bouwen met eieren, popcorn, paddenstoelen en zeewier. Met materialen uit de natuur dus, die ook weer terug kunnen naar de natuur. Of naar het productieproces. Dat vraagt wel om andere methodes van ontwerpen. Een gesprek met twee betrokkenen over een bouwwereld in verandering. “We weten waar materialen vandaan komen. Nieuw is de vraag: waar gaan ze hierna eigenlijk naartoe?”
Nee, Lucas De Man komt ’s ochtends niet zijn bed uit om de wereld eens eventjes te verbeteren. De curator van de Embassy of CBB wil wegblijven van het moreel verheven vingertje dat de lucht in schiet telkens als een bouwproject niet duurzaam genoeg zou zijn. Wel zegt hij: de wereld is constant aan het veranderen. En met een klimaatprobleem, een dringende behoefte aan meer woningen én de eerste geslaagde experimenten om biobased te bouwen, is nu het moment om te onderzoeken wat er precies nodig is voor een omslag. “Want als het straks echt hard gaat, dan kun je er maar beter klaar voor zijn.”
En dat is wat deze Embassy de komende 24 maanden gaat doen. Een omvangrijk project waarvoor het startsein vorig jaar al is gegeven. Wie DDW toen heeft bezocht, herinnert zich ongetwijfeld The Growing Pavilion. Een imposant bouwwerk op het Ketelhuisplein, gemaakt van hout, hennep, lisdodde, katoen en mycelium. Het was een succes. Bezoekers zagen hoe je een ontvangsthal bouwt, of beter: kweekt, met natuurlijke materialen. En dat er zelfs schoonheid zit in schimmeldraadjes. Maar de vraag die toch bleef hangen: kun je er ook daadwerkelijk een woning mee maken?
Het antwoord daarop is The Exploded View. Dit jaar nog een schaalmodel, volgende DDW (2021) hopelijk in volle glorie te bewonderen in Eindhoven. Pascal Leboucq, evenals Lucas De Man van Company New Heroes, is de bedenker van het huis. In de interactieve installatie zijn toepassingen en materialen van vandaag, morgen en overmorgen verwerkt. Producten die al bestaan maar nog moeilijk hun weg naar de bouwwerf vinden tot ontwikkelingen die nog serieuze steun nodig hebben om te ontwikkelen en op te schalen. De schaal van de eerste The Exploded View is 1 op 4.
Het project is een gezamenlijke ontdekkingstocht naar de werking van biobased materialen, circulaire methodieken én de bouwtechnieken die daarbij komen kijken. “Er worden steeds meer bouwmaterialen gemaakt uit voedingsresten, textiel, rioolwater, gebouwen of zelfs onze eigen woonomgeving. We tonen onze zoektocht naar materialen die de productiecirkel zo klein en efficiënt mogelijk kunnen houden”, vertelt Leboucq.
Tijdens DDW 2020 komt een ‘bibliotheek’ online waarbij je van elk materiaal dat toegepast is in The Exploded View kunt opzoeken waar het vandaan komt, hoe het productieproces eruit ziet en wat het CO2-verbruik is (én de -opname). De Man is blij dat experts samenwerken en hun kennis delen op dit open source platform. “Het is niet langer, wie vindt straks de heilige graal? Maar, wat kunnen we van elkaar leren? Met één biobased product of circulaire methodiek gaat de revolutie niet gebeuren, we moeten dit echt samen doen.”
Leboucq is ondertussen aan de slag met een zestigtal materialen en methodieken, waarbij voor elk gekeken is naar een passende kamer in het huis. Neem de keuken, die gemaakt is van afvalstromen uit de voedselindustrie. “Het is een beetje op eieren lopen”, grapt de ontwerper als hij vertelt over de tegeltjes die gemaakt zijn van eierschalen. Het is een materiaal van Studio Basse Stittgen, die onderzoekt hoe je weggegooide eieren kunt hergebruiken.
Ontwerper Samira Boon werkt met afval van textiel, jaarlijks wordt er in Nederland zo’n 210.000 kiloton van weggedaan. In The Exploded View kun je haar BioFold bekijken, panelen die gebruikt kunnen worden als wand of vanwege hun akoestische functie. De jute platen zijn geperst en gevouwen op een prachtige, origami-achtige wijze.
Biobased materiaal wordt in deze Embassy gekoppeld aan circulair bouwen. Door ontwerpers uit te dagen producten te ontwikkelen die makkelijk uit elkaar gehaald kunnen worden en elders weer opgebouwd kunnen worden. “We weten waar materialen vandaan komen”, zegt De Man. “Nieuw wordt de vraag: waar gaan ze straks naar toe?” Naast ontwerpers, overheden en aannemers, spreekt de curator daarom met banken over nieuwe vormen van huiseigenaarschap.
“Onze zoektocht gaat dus ook over de toekomst van wonen. Want als we echt een omslag willen maken naar een circulaire en biobased wereld dan moeten we meer doen dan enkel anders gaan bouwen. Dan moeten we ook opnieuw definiëren hoe we wonen en hoe we waarde geven aan onze woningen. We nodigen bezoekers uit hierover mee te denken.”
“Voor mij”, zegt Leboucq tot slot, “is The Exploded View zeker ook een ode aan de esthetiek van biomaterialen. Het is andere materie dan we gewend zijn om mee te werken, met een eigen kracht en schoonheid. Ik denk dat we niet moeten proberen de huidige architectuur ermee na te bootsen. Laten we goed kijken naar materialen uit de natuur en daarmee nieuwe vormen en mogelijkheden ontdekken.”
Wil je meer weten, meedenken of meedoen? De interactieve installatie The Exploded View is deze DDW online te bekijken. Een schaalmodel zal komende tijd op verschillende plekken in Nederland te zien zijn. Op DDW21 is het de bedoeling dat het huis van biobased materialen op ware grootte te bezoeken zal zijn.