Embassy of Inclusive Society tijdens DDW24

Hoe maken we van losse projecten een doorlopend proces? Welke rol kunnen ontwerpers spelen in de zoektocht naar inclusiviteit? En wat kunnen ontwerpers (ont)leren om voor iedereen en ieder lichaam te ontwerpen? Dat zijn de drie hoofdvragen waarover de Embassy of Inclusive Society zich buigt tijdens Dutch Design Week 2024 (DDW24).

Eigenlijk is DDW24 een evenement dat bij uitstek kan dienen als testcase om praktische toepassingen van inclusiviteit te testen en te verfijnen, zegt creatief leider Shay Raviv. “We zien DDW als een kans voor een volgende stap”, aldus Shay. “Daarbij is het, zoals in elke zoektocht naar een meer inclusieve samenleving, belangrijk dat je je realiseert dat het altijd beter kan. Dat vergt een kwetsbare, open opstelling waarin je erkent dat je heel veel niet weet, maar het wel wíl weten. Zo ontstaat er een cyclisch proces van leren, experimenteren en verbeteren. Tijdens DDW24 worden niet alleen best practices getoond, maar ook uitdagingen en mogelijkheden om uiteindelijk verder te groeien.”

Niet tegenover, maar naast elkaar

Maar tegelijkertijd geldt ook: met soms simpele oplossingen kun je grote resultaten bereiken, vertelt de creatief leider. “Een voorbeeld hiervan is het gebruik van een ronde tafel in plaats van een klassieke balie als ontvangstpunt bij binnenkomst van Designing Society tijdens DDW24. Een klassieke balie creëert vaak een afstand tussen mensen,” volgens Shay. “Met een ronde tafel kunnen bezoekers gelijkwaardig met elkaar in gesprek gaan en de plattegrond van de expo gezamenlijk verkennen. Je staat hier niet meer gelijk letterlijk tegenover elkaar, maar naast elkaar.”

Inclusiviteit verankeren

Inclusiviteit is per definitie geen onderwerp dat binnen één project kan worden afgerond, vervolgt Shay. “Inclusiviteit en diversiteit vereisen continue aandacht en mogen niet als een apart project worden neergezet,” vertelt ze. “Het is een uitdaging om inclusiviteit te verankeren in doorlopende processen. Het gaat om een manier van denken die elke projectaanpak beïnvloedt, en niet om een afzonderlijk traject dat kwetsbaar is voor discontinuïteit.”

De rode draad: leren en ontleren

Tijdens DDW24 wordt bewust gekozen voor een ontwerpende aanpak die ervaring en kennis vanuit verschillende perspectieven in het proces integreert. Een belangrijk onderdeel hiervan is de samenwerking met ervaringsdeskundigen, zoals ook dit jaar met mensen met een beperking van Philadelphia Zorg die aan de slag gaan als vrijwilliger. Alle projecten in de expo zijn gemaakt met mensen over wie het gaat. De projecten zijn enorm procesgericht en zetten kennis en kunde van mensen met ervaring centraal. In elk project gebeurt dat op een eigen manier.

Dit sluit aan bij een bredere beweging in de samenleving, waarbij ervaring steeds vaker wordt erkend als waardevolle expertise. “Leren en ontleren zijn kernbegrippen binnen ons programma,” legt Shay uit. “We zien inclusiviteit niet als een probleem dat opgelost moet worden, maar als een continu leerproces. Ontwerpers hebben hierin veel mogelijkheden om dit leerproces vorm te geven. De kracht van geleefde ervaring is hierbij een heel belangrijke input.”

Van doelgroepdenken naar inhoud en context

Een opvallende verschuiving in de benadering van inclusiviteit is het afstappen van het denken in doelgroepen. In plaats daarvan richt de Embassy of Inclusive Society zich op vragen die spelen en op de inhoudelijke context en kennis die nodig is om te zorgen dat iedereen kan deelnemen. “Dit betekent dat het niet gaat om het specifiek betrekken van ‘mensen met een beperking’, maar eerder om te bepalen welke kennis en vaardigheden nodig zijn voor een bepaalde vraag en wie daarbij betrokken moet worden. Het is een zoektocht naar hoe we de juiste mensen kunnen betrekken bij de juiste vraagstukken,” aldus Shay.

Ontwerp voor elk lichaam: inclusiviteit in dans

Een interessant voorbeeld van deze aanpak is een ontwerpend onderzoekstraject tussen grafisch ontwerpers en het inclusieve dansgezelschap Misiconi. Misiconi werkt met dansers met en zonder beperking en zoekt naar manieren om hun methode en leerproces in kaart te brengen. Ontwerpers van Studio ST-Duo ontwikkelden hiervoor diverse tools die de dansers ondersteunen, waarbij het gesprek minder verbaal en meer visueel wordt gevoerd. “Dit is een prachtig voorbeeld van hoe een ontwerpende aanpak kan bijdragen aan het leerproces van dansers,” zegt Shay. “Het laat zien hoe ontwerptools kunnen worden ingezet in een context waarin communicatie veelal non-verbaal verloopt.”

Af van de visuele samenleving

Een ander belangrijk aandachtspunt dit jaar is een betere afstemming van een meer multi-zintuigelijke benadering. “We leven in een visuele samenleving,” stelt Shay. “Een deel van het écht inclusief maken van een programma is echter ook het ontwikkelen van multi-zintuigelijke processen. Dit betekent dat je niet alleen ontwerpt voor het visuele aspect, maar ook rekening houdt met tast, geluid en geur.” Tijdens de conferentie tijdens DDW24 staat de Embassy dan ook stil bij het vraagstuk over je inhoud kunt aanbieden vanuit verschillende vormen en kanalen. “Zo wordt het voor diverse zintuigen toegankelijk, inzichtelijk, begrijpelijk en hopelijk op een goede manier te ervaren.”