Samenleven met water

Van der Poll wil een beweging in gang zetten waarin we ‘samenleven met water’. Dat deed de Embassy in 2020 door water voor het eerst een stem te geven, vertolkt door wateronderzoeker Cees Kamp. “Dat was toen nog een beetje zoeken. Wat betekent zo’n stem? Hoe vullen we dat dan in?” Toch was het minder ingewikkeld dan gedacht, kijkt Van der Poll terug. “Het feit dat water aan tafel zat, maakte al impact. Wat de stem van water vooral constateerde was dat wij water heel erg als een product zien.”

Vorig jaar was het ecoloog en filosoof Matthijs Schouten die gelijk ‘ja’ zei op de vraag of hij de stem van water wilde zijn. “Matthijs is iemand die gewend is speeches te houden. Dat paste op dat moment perfect.” Tijdens een persconferentie van water verwoordde Schouten de onderhoudende en voedende rol van “alle leven”.

Wederkerigheid

“Langzaam lijken we te snappen dat we weer sámen met water moeten leven. Niet alleen nemen, maar ook teruggeven, die wederkerigheid. Dat bewustzijn is best een proces. Daar groeien wij als Embassy ook in. Ons leerproces wil ik met anderen delen.”

Van der Poll merkt dat er ook steeds meer bewustzijn is in de samenleving. Bijvoorbeeld in het project Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO), waar ze met nog acht andere gezinnen aan deelneemt. Van der Poll stelde voor om betonnen waterputten van vijf kuub bij de woning in te graven. “Dat kost best veel geld. Geld dat je niet terugverdient. Maar iedereen vond het goed. Ze snapten mijn verhaal.”

De Embassy zet de komende twee jaar vol in op woningbouw. Vorig jaar juli tekenden de bestuurders van de Embassy partners (gemeente Eindhoven, Waterschap De Dommel, Provincie Noord-Brabant, drinkwaterbedrijf Brabant Water en Dutch Design Foundation) daarvoor een samenwerkingsovereenkomst. “We hebben in 2020 onderzoek laten doen naar hoeveel water we gebruiken in Nederland. Van al het water dat wordt opgepompt, gaat 74% naar huishoudens. En binnen zo’n huishouden wordt 75% van het water gebruikt in de badkamer: bad, douche, toilet en wasmachine.”

Springplank

Afgekeken van de term regeneratieve landbouw, kwam Van der Poll uit op ‘regeneratieve woningbouw’. “Een woning zo maken dat die niet alleen neemt, maar ook teruggeeft aan het watersysteem.” Dit jaar wil ze tijdens DDW22 met de Embassy of Water een springplank zijn voor woningbouwprojecten om water echt vanaf het begin mee te nemen in de plannen. “Want we spoelen onze wc nog steeds door met drinkwater, terwijl daar al lang alternatieven voor zijn.” 

Waarom de benodigde watertransitie zo moeizaam op gang komt, verklaart Van der Poll door de onzichtbaarheid van water. “Water is gewoon te makkelijk geweest. Het is er altijd, je hoeft er niet over na te denken en het is super goedkoop. Deze droogte is natuurlijk ontzettend vervelend, maar ergens denk ik wel: nu staat in ieder geval wel die blik een beetje dezelfde kant op en gaan we hopelijk echt actie ondernemen.” 

Om meer te weten te komen over regeneratie woningbouw besloot Van der Poll deel te nemen aan een internationale cursus over het onderwerp. Ze verwachtte tools en handvatten aangereikt te krijgen, maar de focus lag in het begin vooral op de verandering van mindset. Dat was een bevestiging dat ze op de goede weg zit door de stem van water aan tafel te zetten.

Zintuigen

Vanuit het Designhuis in Eindhoven, waar de Embassy of Water is gevestigd, heeft Van der Poll zicht op de Dommel. Ze probeert elke dag even contact te maken met de rivier. “Ik vind het soms gewoon fijn om er tegen aan te kletsen. Wat er dan intuïtief in me opkomt, neem ik mee in mijn werk.”

Deze zomer nam Van der Poll, samen met onder anderen Cees Kamp en Joost van der Cruijsen van Waterschap de Dommel, deel aan een waterexpeditie in Noorwegen. Een expeditie geleid door Marieke Akgul, een Interspecies Communicator, en Jungle Svonni, sjamaan van het Noorse Sami volk. “Het was echt heel bijzonder. Ik leerde me nog beter open te stellen en te luisteren met al mijn zintuigen. Iedereen communiceert op een andere manier, dat is heel mooi om te zien.”

Geen handboek met technische oplossingen

Om de stem van water een passende juiste plek binnen woningbouwprojecten te kunnen geven, vroeg het team van de Embassy zich af hoe de woningbouw “nou eigenlijk in elkaar zit”. “Wie zijn erbij betrokken? Als we daar iets anders willen doen op watergebied, waar moeten we dan zijn? Waar zitten de haakjes waarmee we aan de slag kunnen?” 

Het ontwerpbureau Six Fingers deed, op verzoek van de Embassy, onderzoek naar die vragen. Daarvoor gingen het bureau in twee sessies in gesprek met stakeholders zoals een architect, adviseur van een woningbouwcorporatie, gebiedsontwikkelaar, iemand van Waterschap De Dommel en een adviseur water van de gemeente Eindhoven in gesprek, en met pioniers in de regeneratieve woningbouw, zoals: initiatiefnemer Ecodorp Boekel, projectmanager Brainport Smart District, Mijn Waterfabriek en de oprichter van Herenboeren. Tijdens DDW22 zijn de resultaten van het onderzoek te zien in het Designhuis. 

Van der Poll wil geen handboek met technische oplossingen. Om bij bouwprojecten te kunnen samenwerken met water, benaderde ze de Italiaanse ontwerper Chiara Treglia, met de vraag of zij daarvoor de processtappen kan ontwerpen. Tijdens DDW22 presenteert Treglia haar ontwerp.

Ruimte geven

“Hoe gaaf zou het zijn zijn als we vanaf het begin van een bouwproject kijken vanuit de natuurlijke infrastructuur van het watersysteem. Dat je vandaar uit kijkt naar wat er kan.” Door goed te kijken en te luisteren, leer je wat water nodig heeft, stelt Van der Poll. “Eigenlijk is water vanuit zichzelf regeneratief. Water dat in een rivier stroomt, maakt continu van die draaikolken. Daarmee herstelt water zich. Eén van de dingen die wij kunnen doen, is het water de ruimte geven om op natuurlijk wijze te kunnen bewegen.”

Van der Poll ontwierp een meanderende waterleiding om dat te laten zien. “Zo maak je zichtbaar dat er water inzit. Waterleidingen zijn recht omdat onze huizen recht en hoekig zijn. Het zou mooi zijn als we onze huizen vormen naar het water. Ik zou het liefst die kant op willen, dat je water in zijn natuurlijke vorm overal terug ziet.”

De Embassy of Water organiseert het hele jaar door activiteiten. Elk jaar tijdens DDW laat de Embassy zien waar zij staat. Dit jaar organiseert de Embassy tijdens DDW22 onder meer een conferentie over verschillende experimenten met regeneratieve woningbouw. Een compleet overzicht volgt later.