Third Office: minder verkeer, meer werkgeluk

Wat als de leefbaarheid van toekomstige generaties centraal zou staan bij het ontwerpen van steden? De Embassy of Urban Mobility verbindt ontwerpers aan stedelijke vraagstukken over wonen, mobiliteit en infrastructuur. Eén van die vraagstukken betreft de Uithuiswerkplekken: een goed uitgeruste werkplek op fietsafstand van waar je woont. In het bijbehorende Embassy Lab bogen partners Rijkswaterstaat en ontwerpbureau Van Eijk & Van der Lubbe zich over deze kwestie. Hoe kijken ze terug op de totstandkoming van het concept Third Office en wat staat er op stapel voor dit project?

Hybride werkvorm

‘Tijdens de coronapandemie ontstond een hybride vorm van werken: deels thuis, deels op kantoor,’ vertelt Hans Eenhoorn, kwartiermaker bij Rijkswaterstaat. ‘Maar wat als je thuis geen geschikte werkplek hebt maar ook niet elke dag naar je hoofdkantoor in een stad verderop wil reizen?’ Hieruit werd het idee voor Third Office geboren. Dit concept gaat uit van professionele werkplekken binnen een straal van maximaal 15 minuten fietsen van het huis van werknemers. Deze werkvorm zorgt voor een ontlasting van het wegennet, wat bijdraagt aan minder uitstoot én het welzijn van personeel dat minder tijd in de file doorbrengt.

Bestaande bebouwing

Rijkswaterstaat ging bij de start van het Embassy Lab uit van nieuw te bouwen werklocaties. Miriam van der Lubbe: ‘Het is ontwerpers eigen om de vraag te bevragen. De denkrichting naar nieuwe gebouwen wilden we openbreken, er is al zo veel steen in de stad. Third Office maakt daarom gebruik van bestaande panden.’

Werkgever en werknemer

Naast de locaties voor de werkplekken, spelen de factoren ‘werkgever’ en ‘werknemer’ ook een belangrijke rol. Van der Lubbe: ‘Organisaties sturen op kosten, dus voordat zij een dergelijke werkvorm implementeren willen ze weten: what’s in it for me? Tegelijk is er krapte op de arbeidsmarkt en moeten werkgevers aantrekkelijk blijven voor hun personeel. Third Office kan daarbij helpen.’ Eenhoorn: ‘Op hun beurt spelen voor werknemers de sociale aspecten van hun werkplek mee: tref ik er andere professionals, is het dichtbij de kinderopvang of vind ik er een deelauto?’

Dutch Design Week

Het tijdspad tussen de kick-off van het Embassy Lab en de oplevering van het concept besloeg vier maanden. Van der Lubbe: ‘Het is goed dat er een heldere planning wordt gebruikt, maar we ervoeren daardoor ook tijdsdruk. Ontwerpers hebben broedtijd nodig, degelijke research vraagt tijd.’ De conceptfase van Third Office werd afgesloten in oktober 2022 tijdens Dutch Design Week. Eenhoorn: ‘We gebruikten dit evenement om feedback van bezoekers op te halen en contacten te leggen. Op het moment zijn we bezig met de volgende stap waarin we het concept in een pilot tot een platform willen ontwikkelen.’

Punt op de horizon

‘In deze tweede fase is het tijd om echt te experimenteren,’ vertelt Eenhoorn. ‘We merken echter dat dit traject onoverzichtelijker is dan het eerste. We hebben behoefte aan een punt op de horizon. Het was voor ons nuttig geweest als de Embassy of Urban Mobility bij aanvang van onze deelname al een perspectief op doorontwikkeling had geboden.’ Van der Lubbe sluit zich daarbij aan: ‘Na de presentatie van Third Office op Dutch Design Week was het projectbeheer troebel: ligt het bij ons, Rijkswaterstaat of de Embassy? Het doel van een Lab moet niet louter het creëren van concepten zijn, maar het implementeren ervan in de samenleving. De roadmap na conceptontwikkeling mag wat ons betreft concreter.’ 

Samenwerking

Ook de partners zelf zijn als ambtelijke instelling en autonoom bureau zoekende naar een geschikte vorm van samenwerking. Van der Lubbe: ‘Het denken vanuit coalities met verschillende disciplines is heel waardevol voor het aanvliegen van maatschappelijke vraagstukken. Door het verschil in organisatietype lopen we ook tegen dingen aan. Het intern in gang zetten van financiering en opdrachtverstrekking bij de opdrachtgever verloopt helaas wat log.’ Toch kijken beide partijen positief terug op het Lab en vooruit naar verdere ontwikkeling. Eenhoorn: ‘Voor ons is een partnerschap met een creatief ontwerpbureau niet direct een logische. Maar we ervaren dat uit zulke onverwachte connecties juist hele mooie dingen komen.’

Lessons Learned

De Embassy Labs zijn gebaseerd op de ontwikkelde en geteste methodieken van What if Lab, een programma van Dutch Design Foundation. Ze vormen de schakel tussen inspirerende vergezichten en concreet toepasbare oplossingen.