Wat wil het water zelf eigenlijk?

Op een donderdagmiddag, als de regen met bakken uit de hemel valt, ontmoeten we Anouk van der Poll, Karla Niggebrugge en Cees Kamp. Van der Poll is initiatiefnemer van de Embassy of Water. Niggebrugge is beleidsmedewerker Water bij de provincie Noord-Brabant, een van de vier partners van de Embassy. De andere partijen zijn: Waterschap De Dommel, Brabant Water en de gemeente Eindhoven. Cees Kamp is chemisch-technoloog. Een belangrijk element in zijn onderzoek en ontwerpwerk is het idee dat water een dimensie heeft die (nog) niet binnen het materiële te vangen is. Hij vertolkt binnen de Embassy dan ook de stem van het water. Daarover later meer. 

Van der Poll neemt drie jaar geleden het initiatief voor de Embassy of Water. De eerste tentoonstelling tijdens DDW 2018 is nog verkennend, wat zijn nu precies de problemen op watergebied? En welke oplossingen dienen zich aan? Inmiddels is de Embassy een samenwerkingsplatform van overheden, experts en ontwerpers met het idee: alleen door dit samen te doen, kunnen we een echte verandering realiseren. 

Verandering, transitie, die woorden zullen vaak vallen. Waarom moet het eigenlijk anders? En hoe dan precies? Van der Poll besloot die vraag van drie kanten te benaderen: vanuit de overheid, vanuit de gebruikers en vanuit het water zelf. 

Karla Niggebrugge is van de overheid. Bij de provincie Noord-Brabant ligt haar focus op het klimaatbestendig maken van de zoetwatervoorziening op de Brabantse zandgronden. En ze is betrokken bij grote wateropgaven zoals klimaatadaptatie en waterbesparing. “Ik merk dat wij als overheden wateroplossingen vaak technisch aanvliegen, we vinden het moeilijk om het niet-rationele mee te nemen. Maar als je een grotere beweging in gang wil zetten, moet je dat óók kunnen. Dan gaat het er dus niet alleen om wie er gelijk heeft, maar ook: hoe doen we dit met elkaar?”

Daar komt de rol van de ontwerper om de hoek kijken. Van der Poll vroeg deep designers Anne van Strien en Bernhard Lenger mee te denken en vragen te stellen. Niggebrugge: “We hebben vaak de neiging om van alles te willen zenden, van ‘zo zit het, snap het nou’ en ‘ga nou mee in ons beeld van de wereld’. Met de ontwerpers zijn we ons gaan verdiepen in waarom iemand bepaalde keuzes maakt en welke behoeftes daar achter zitten.”

Van der Poll: ‘Ik probeer met de Embassy verre te blijven van het negatieve. Van ‘je mag geen water gebruiken in de zomer voor je zwembadje of je tuin’. Of ‘je mag maar twee minuten douchen per dag’. Het werkt niet. En dus hebben we het omgedraaid: er is juist water in overvloed. Het gaat alleen om de balans: wat je neemt moet je ook teruggeven. Ons rioolsysteem is er bijvoorbeeld op gebouwd om overtollig water af te voeren naar zee. Soms overstroomt dat systeem zelfs tijdens een heftige regenval. Je kunt er ook voor kiezen water lokaal op te vangen, en gebruikers daar een rol in te geven. Dat vraagt wel om ander handelen van de overheid. Dat is een transitie op zich.” 

Maar de tijd is er rijp voor, merkt Van der Poll op. Om meer vanuit de natuur te denken. Ze vroeg om die reden Cees Kamp, met zijn jarenlange ervaring, om de stem van water te vertegenwoordigen. Kamp knipoogt: “Dan grijp ik in als er alleen maar getallen over tafel vliegen. De vraag is ook: wat heeft water nodig om gezond en veerkrachtig te kunnen zijn?”

Van der Poll: “Ik hoop dat we water kunnen zien als iets dat we even mogen lenen uit de kringloop, in plaats van als een gebruiksvoorwerp. Dan moeten we misschien ook niet meer over ‘gebruikers’ praten, opperde een van de ontwerpers. Wat als mensen verzorgers worden van water? Zou je dan eigenlijk je wc doorspoelen met drinkwater? De Embassy of Water gaat dit, en nog veel meer, de komende tijd onderzoeken.