Water spreekt ons een hartig woordje toe

“U bent het misschien vergeten, maar in de oude boeken kom ik nogal eens voor. Bijvoorbeeld het tweede scheppingsverhaal van Genesis, dat begint met een woestijn. God had het nog niet doen regenen en er was nog geen kruid gegroeid. Hij slaat een bron waaruit vier stromen komen. Nou, dat ben ik. Daar begon het allemaal mee.”

“In de Koran staat weer dat alle dieren door God gemaakt werden, uit? Jawel, water, ook dat was u even vergeten. In India staat geen enkele tempel zonder water ernaast. Want, zo zeggen ze daar, als er geen water is, dan komen de goden niet.”

De stem van water maakt met deze voorbeelden duidelijk dat alle vroege culturen zich bewust waren van de grote rol die water in het leven speelt. “U bent dat wel een beetje kwijt geraakt”, spreekt het water aanwezigen toe. “Dat begon al heel lang geleden. Al in de klassieke oudheid toen filosofen bedachten dat alles in deze wereld er was om de mens, het enige wezen met verstand – vond men toen – te dienen.”

“Ik was er volgens Aristoteles om planten te voeden en die planten voeden dan weer mens en dier. Mijn taak was het om de mens te helpen, aldus Aristoteles. Mij is overigens niets gevraagd.”

Verzuurd een vervuild

De tijd verandert en we geloven nu misschien niet meer in scheppende goden die iets ontworpen hebben, gaat de stem van water verder. “Maar ik las laatst over een onderzoek van de Universiteit Wageningen. Studenten onderzochten de beelden die basisschoolkinderen hebben van de natuur. Driekwart van de kinderen zei: natuurlijk mogen wij de aarde gebruiken want wij zijn de slimste. Daar hoor ik Aristoteles weer. Geen kind leert dat van zichzelf. Als een kind voor het eerst aan de oever staat en zo’n stroom ziet, dan is het alleen verwonderd van wat hij ziet dat daar gebeurt. Dat daar iets beweegt dat er iets transparant is dat je er doorheen kunt kijken, dat je het over je handen kunt laten stromen, dat het koel is. Ergens onderweg leren ze dat dat er is voor ons. Water is niets anders is dan een object.”

Volgens het water heeft de westerse mens daarmee iets wezenlijks gedaan. “U heeft hele wereld gereduceerd tot een verzameling van dingen voor menselijk gebruik. De rest in deze wereld zijn zielloze en geestloze objecten waaronder ik, water.” Dat heeft het water niet zo goed gedaan, bekent de stem. “In mijn verschijningsvorm van oceanen ben ik verzuurd, vervuild en vol plastic. In zowat de hele westerse wereld ben ik verontreinigd en beladen met fosfaten en nitraten, en met allerlei medicinaal afval. Tot voor kort was ik in mijn verschijningsvorm als grondwater nog helder, schoon en onaangeraakt, maar ook dat is aan het veranderen. Ik begin inmiddels ook nog stikstof-belast te worden.”

Wezenlijk

Bovendien kan het water zijn normale leven niet meer leiden. “Ik verbind op deze wereld plekken, door oppervlaktewater, grondwater, ik voed ecosystemen, ik verdamp, kom in wolken terecht en kom weer beneden als regen. Waarmee ik het leven voedt. Ook dat maakt u mij onmogelijk. Door de door u veroorzaakte klimaatverandering kan ik op allerlei plekken niet naar beneden komen, omdat er niet genoeg is verdampt. We krijgen droogte, dat leert u inmiddels wel kennen. Op andere plekken heeft u ervoor gezorgd dat ik met veel te veel massa naar beneden moet komen. Waardoor er stevige buien ontstaan en die weer leiden tot overstromingen. En dan gaat u weer klagen. Die overstromingen waren niet nodig geweest als u niet alle waterrijke gebieden in mijn stroomdalen gedraineerd had.”

“Ik wil maar zeggen het gaat niet zo goed mij. En daarmee gaat het ook niet zo goed met u. U bent vergeten dat ik een wezenlijk, onmisbaar bestanddeel ben van uw dagelijkse leven. U heeft mij continu nodig. Uw lichamen zitten vol met mij, meer dan 50 procent. Al het voedsel dat u tot zich neemt, is minstens voor de helft van water. U heeft mij elk moment van uw leven nodig.”

Nu beginnen

Een nieuw beleidsplan of een “leuke innovatie” gaat het probleem niet oplossen, zegt de stem van water. “U heeft mij inmiddels zover uit mijn evenwicht gebracht, zo ver ziek gemaakt, dat u het met innovaties niet meer gaat redden. U zult nu echt wezenlijk met mij moeten gaan samenwerken.”

Inzien dat de aanwezigheid van water van betekenis is, daar gaat het om, zo stelt het water. ”Ik ben er niet alleen voor u. Als u daarin slaagt, mij weer gaat zien als een aanwezigheid van betekenis, en af en toe afvraagt wat water nodig heeft om gezond te blijven, dan zal het best nog wel in orde komen. Maar begint u daar alstublieft vandaag mee.”

Bestuurders Mado Ruijs, van Waterschap De Dommel, Hagar Roijackers, van provincie Noord-Brabant, Rik Thijs, van gemeente Eindhoven en Martijn Paulen van Dutch Design Foundation, tekenden eerder een samenwerkingscontract. Met de persconferentie vieren zij die ondertekening curator van Embassy of Water Anouk van der Poll: “De komende drie jaar gaan we werken aan een andere manier van omgaan met water om in onze huizen.” 

Als antwoord op het verhaal van de stem van water zegt bestuurder Ruijs toe dat: “Wij bij alle afwegingen een stem aan water zullen geven.”