WDE Spotlight: Afdeling Buitengewone Zaken
In WDE Spotlight geven we het woord aan diverse ontwerpers uit de Embassies. Dit keer spreken we met social design bureau Afdeling Buitengewone Zaken, onderdeel van de Embassy of Safety tijdens Dutch Design Week 2023. Wat is hun achtergrond? Wat inspireert hen? Wat hopen ze met hun werk te bereiken? Je leest het in deze Q&A!
Kun je iets meer vertellen over Afdeling Buitengewone Zaken?
Afdeling Buitengewone Zaken is een social design bureau uit Rotterdam dat sinds 2012 complexe maatschappelijke vraagstukken aanpakt, van dakloosheid tot schulden. Dit doen we zowel in opdracht als in eigen initiatief. Inmiddels doen we dat met een 23-koppig team van social en visual designers.
Wat hadden jullie graag geweten toen jullie net startten als ontwerpbureau?
Als ontwerper word je opgeleid om op een bepaalde manier te denken. Het is goed om te weten dat dit niet de manier van denken en kijken is die iedereen heeft. Je bewust zijn van je verschillen geeft je een beter perspectief op welke waarde je echt toe kan voegen.
Vanuit WDE geloven we dat ontwerpend denken van fundamenteel belang is voor het komen tot nieuwe oplossingsrichtingen bij complexe maatschappelijke vraagstukken. Hoe zien jullie dat als bureau?
Ontwerpend denken heeft een sterk iteratief, verbeeldend en reflectief karakter. Deze eigenschappen komen goed van pas om in complexe maatschappelijke vraagstukken aan de slag te gaan. Omdat niemand weet hoe een mogelijke oplossing er uit kan zien of uit kan pakken, helpt het om snel een eerste conceptversie te maken en daar samen wat van te vinden. Ontwerpers geven handen en voeten aan ontastbare materie. Hun verbeeldingskracht maakt dat ze concrete voorstellen kunnen maken. Voeg daar sterke reflectie aan toe en je hebt een aantal ingrediënten om snel tot resultaat te komen.
Hoe denk/hoop je dat jullie werk impact maakt?
Elk project bij Afdeling Buitengewone Zaken begint met een impactstrategie. Voor onszelf definiëren we dat we impact op straat- én systeemniveau willen hebben. Voor ons initiatief de LOBBY hebben we bijvoorbeeld directe effecten (jongeren met detentie ervaring kunnen terugvallen op een netwerk) en indirecte effecten (het wettelijk kader over nazorg in jeugddetentie wijzigt).
Jullie project De LOBBY maakt deel uit van de Embassy of Safety tijdens Dutch Design Week 2023. Wat kunnen jullie ons vertellen over het project en de fase waarin het zich bevindt?
De LOBBY is een eigen initiatief. We voelden de urgentie om met een kwetsbare doelgroep, namelijk jongeren met detentie ervaring, aan de slag te gaan. Ze vallen vaak buiten de boot in bestaande systemen en daar willen we wat aan doen. De LOBBY begon als een breed verkennend onderzoek naar preventie van dak- en thuisloosheid bij jongeren, gesteund door Stichting Zwerfjongeren Nederland. De LOBBY groeide uit tot een consortium van meer dan tien ketenpartners waarmee we binnen de JJI’s (Justitiële Jeugd Inrichtingen) de overgang van ‘binnen’ naar ‘buiten’ zachter maken. We helpen jongeren met detentie ervaring op pad door een netwerk te faciliteren en contactpersonen van ‘buiten’ naar ‘binnen’ de JJI te brengen. Want naar buiten gaan en weer reïntegreren begint binnen.
Wat zijn de volgende stappen voor De LOBBY?
In 2023 hebben we met steun van Citylab010 acht experimenten opgezet binnen JJI De Hartelborgt. Zo bieden we de jongeren een wandelend spreekuur aan en een ‘goodbye kit’ wanneer ze naar buiten gaan. De kit bevat o.a. een netwerkkaart die jongeren toegang geeft tot een netwerk van ondersteunende organisaties als je buiten hulp nodig hebt. De volgende stap is opschalen naar andere JJI’s en het eigenaarschap over de LOBBY bij de ketenpartners beleggen.
Waarom hebben jullie ervoor gekozen om deel te nemen aan de Embassy?
Dit bouwt voor op ons antwoord bij de vorige vraag: om eigenaarschap te creëren is het belangrijk bestaande partners mee te nemen in het verhaal en het succes van de LOBBY. We gebruiken de Embassy als een visitekaartje om bestuurders en beleidsmedewerkers uit te nodigen om een bezoekje te brengen en onze ideeën met hen te delen.
Wat voor soort project zouden jullie in de toekomst graag realiseren en waarom?
Projecten klinken te kortstondig en tijdelijk. Als bureau willen we juist meer lange termijn werken aan grote vraagstukken. De complexe domeinoverstijgende uitdagingen rond schulden & armoede blijven onze aandacht hebben. Financiële stress is een oorzaak voor vele andere problemen in onze samenleving en er wordt veel te versnipperd aan gewerkt. We willen graag bijdragen om daar een fundamenteel verschil te maken.
Stel jullie mogen één persoon kiezen voor dé ultieme samenwerking (een wetenschapper, kunstenaar, filosoof, bioloog, ontwerper, politicus, wie dan ook). Wie zou dat zijn en waarom?
Daan Roovers! Denker des Vaderlands 2019 tot 2021 en sinds kort lid van de GroenLinks-PvdA-fractie in de Eerste Kamer. Met één van onze eigen initiatieven, Elke Stem Telt, streven we naar toegankelijke verkiezingen en een échte inclusieve democratie. Het zou bijzonder zijn om daar vernieuwende concepten voor te ontwikkelen.
Welke tips geef je mee aan sociale organisaties als ze met ontwerpers aan de slag gaan met een vraagstuk?
Geef vertrouwen. Ontwerpers hebben vertrouwen en ruimte nodig om te experimenteren en nieuwe toekomstperspectieven te kunnen creëren.